Poczytalnia

Osoby wysoko wrażliwe – z jakimi trudnościami się mierzą?

Opublikowano: 23 października 2022

Tematyka tzw. WWO, czyli wysoce wrażliwych osób, jest poruszana coraz częściej, np. w programach śniadaniowych, artykułach, na facebookowych grupach bądź na Instagramie.

Można więc przyjąć, że coraz więcej z nas poznało już ten termin oraz kojarzy cechy charakterystyczne dla funkcjonowania osób wysoko wrażliwych. Czy jednak zdajemy sobie sprawę z tego, z jakimi trudnościami muszą mierzyć się one na co dzień?

Problem romantyzacji

Obawiam się, że to właśnie główna przeszkoda, która może utrudniać nam – jako społeczeństwu – realną ocenę problemów WWO. Wrażliwość sama w sobie ma dużo pozytywnych konotacji, a dodatkowo często utożsamiamy ją także np. z kreatywnością, inteligencją czy uważnością na potrzeby innych. Nawet, jeśli to wszystko prawda, nadal nie powinniśmy zapominać, że bycie osobą nad wyraz wrażliwą to nie tylko piękne chwile pełne emocji, ale także ogromny ciężar, który może realnie przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu.

Zjawisko romantyzacji osób wysoko wrażliwych zostało opisane również w książce autorstwa Christel Petitcollin Jak mniej myśleć? Dla analizujących bez końca i wysoko wrażliwych. Choć można w niej znaleźć sporo ciekawych informacji oraz wskazówek dla WWO, dokonany przez nią podział na „nadzwyczajne” osoby wysoko wrażliwe i pozostałe „przeciętne” osoby, może być krzywdzący:

Normalnie myślący nie mają w głowie, jak ty, fabryki taśmowo produkującej wątpliwości i pytania, toteż znajdują oparcie w pewnikach. Ich myśl nie rozgałęzia się we wszystkich kierunkach w poszukiwaniu powodów, dla których jakiekolwiek ich przedsięwzięcie mogłoby ponieść fiasko1.

Nie przeczę, że WWO rzeczywiście mogą wykazywać wyjątkowe umiejętności, a głębia ich przeżyć posiada także wiele pozytywnych aspektów. Trudno jednak uznać to za regułę. 

Historia WWO i najważniejsze cechy

Za twórczynię pojęcia WWO uznaje się amerykańską psycholożkę Elaine N. Aron, która zaobserwowała zjawisko wysokiej wrażliwości u… siebie samej. Jest również autorką testu, wstępnie określającego możliwość wystąpienia wysokiej wrażliwości, a także akronimu DOES – czyli zestawu cech WWO.  

Warto podkreślić, że wysoka wrażliwość w żadnym razie nie jest ani chorobą ani zaburzeniem. Dlatego też nie można jej leczyć czy korygować. To po prostu wrodzona cecha temperamentu, którą się ma lub nie. 


Osoby wysoko wrażliwe cechuje m.in.:

  • wrażliwy układ nerwowy, 
  • wysoka reaktywność emocjonalna, 
  • częste problemy z przestymulowaniem,
  • intensywne przeżywanie codziennych zdarzeń,
  • nie zawsze współmierne do sytuacji reakcje, np. złość. 

Zgodnie z koncepcją Aron główną charakterystykę WWO można zamknąć w 4 kluczowych obszarach:

  1. D jak dept of processing (głębia przetwarzania) – tj. szczegółowe analizowanie każdej sytuacji, porównywanie oraz wrażliwość na detale.
     
  2. O jak overstimulation (przestymulowanie) – posiadanie wrażliwego układu nerwowego, podatnego na nadmiar bodźców.
     
  3. E jak emotional reactivity (reaktywność emocjonalna) – związana z bardziej intensywną i dłuższą reakcją emocjonalną na rozmaite sytuacje życiowe, a także trudność z powrotem do emocji sprzed danego wydarzenia. 
     
  4. S jak sensing the subtle (wyczuwanie subtelności) - chodzi tu o dostrzeganie drobnych, dla innych osób nieznaczących, okoliczności i detali, jak również łatwość w rozpoznawaniu atmosfery panującej w danym miejscu.

WWO 21.jpg

fot. Milan Ivanovic / unsplash.com

Codzienne trudności wysoko wrażliwych

Wymienione w poprzednim akapicie cechy bezpośrednio rzutują na jakość życia WWO, również w sposób negatywny. Takie osoby mogą wyjątkowo często odczuwać:

  • stres,
  • poczucie przytłoczenia, 
  • zmęczenie fizyczne i psychiczne, 
  • irytację, napięcie bądź niepokój.

Co więcej, bycie WWO nierzadko skutkuje także problemami z koncentracją uwagi i idzie w parze z występowaniem np. zaburzeń lękowych, depresyjnych bądź odżywiania.

Osoby o wysokiej wrażliwości narzekają również na objawy somatyczne, takie jak napięciowe bóle głowy, nudności, zawroty głowy, bóle pleców, karku czy problemy ze strony układu pokarmowego. 

Porady dla osób wysoko wrażliwych

Choć, jak wspomniałam, bycie osobą wysoce wrażliwą nie jest chorobą ani zaburzeniem, istnieje kilka wskazówek, które mogą poprawić komfort życia WWO. Spisała je sama autorka koncepcji, czyli Elaine N. Aron:

1. Doceniaj siebie za to, że jesteś, a nie za to, co robisz.
2. Chwal siebie za podejmowanie ryzyka i poznawanie nowych rzeczy, a nie za odnoszone sukcesy. 
3. Staraj się nie porównywać stale z innymi, bo prowadzi to do nadmiernej rywalizacji.
4. Stwarzaj sobie okazje do interakcji z innymi utalentowanymi ludźmi.
5. Nie przeładowuj swojego dnia zajęciami. Dawaj sobie czas na myślenie i marzenia.
6. Utrzymuj swoje oczekiwania na realistycznym poziomie.
7. Nie kryj się ze swoimi zdolnościami.
8. Bądź swoim adwokatem. Broń swojego prawa do bycia sobą.
9. Akceptuj swoje zainteresowania.

 

Bibliografia:

1. Petitcollin Ch., Jak mnie myśleć? Dla analizujących bez końca i wysoko wrażliwych, tłum. Krystyna Arustowicz, wyd. Feeria, 2019. 
2. Aron E. N., Wysoko wrażliwi. Jak funkcjonować w świecie, który nas przytłacza?, tłum. Dariusz Rossowski, Józef Blecki, wyd. Feeria, 2017.

Zdjęcie główne artykułu: Aarón Blanco Tejedor / unsplash.com